Propolis Nedir? Propolis faydaları nelerdir?
17-02-2022
12:45
Propolis (bee glue), bal arıları tarafından çeşitli bitki ve çiçeklerden toplanan reçinemsi bir arı ürünüdür. Arılar propolis için özellikle kavak, kayın, at kestanesi ve huş gibi kozalaklı ağaçları tercih ederler. Arılar kazıyıp topladıkları ham maddeleri ağızlarında nemlendirip yumuşatarak bal mumu ve kendi enzimleriyle birleştirerek propolisi oluştururlar. Propolisin bileşimi genel olarak, %50 ağaç ve bitki reçinesi, %30 balmumu, %10 çeşitli yağlar, %5 polen ve %5 diğer bileşiklerdir.
Tarihte Propolis Kullanımı ve Propolisin Tarihçesi
Propolis Yunanca ön anlamına gelen ‘’Pro’’ ve şehir anlamına gelen ‘’Polis’’ kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Arıların kovan girişini bu madde ile kapladıklarını gören eski zaman arıcıları, reçine benzeri bu maddeye Propolis adını vermişlerdir. Arılar dışardan gelebilecek zararlı organizmalara karşı kovanı korumak amacıyla propolisi kullanırlar. Arılar propolisi uçuş deliği, örtü tahtaları gibi bölgelerde biriktirseler de propolis en fazla kovanın zemin kısmındaki dip tahtasında bulunur. Çünkü dip tahtası gibi dışarıyla teması yoğun olan bölgeler zararlı bakteri ve böcekler için en uygun ortamlardır. Bu nedenle arılar kovanın içindeki en riskli bölgeleri propolisle kaplayarak kovanın hijyenini ve sağlığını korumuş olurlar.
Propolisin kalitesi nasıl anlaşılır?
Propolisin içeriği ve kalitesi arıların ulaşabildiği bitki örtüsü ve iklime göre değişiklik gösterir. Propolisin rengi açık sarıdan koyu kahverengiye kadar değişirken kokusu da çok çeşitli olabilir. Bu farklılıklar bitki örtüsü çeşitliliğinden kaynaklanmaktadır. Propolisin kimyasal yapısı kovanların bulunduğu bölgeye göre farklılık gösterir. Anadolu propolisinin kalitesi dünya genelinde bilinmektedir. En iyi kalitede propolis üretebilmek için arıların ziyaret ettiği bitki florasının çok sayıda ve çeşitli olması gerekir. Anadolu propolisinin kıymetli olmasının nedeni de Anadolu’nun endemik ve relikt açıdan zengin bitki örtüsü ve iklim çeşitliliğinden kaynaklanır. Tüketici olarak bizler ithal propolisler yerine yerli Anadolu propolislerini tercih ederek daha bilinçli bir tercih yapmış oluruz.
Propolisin kullanım alanları nelerdir? Propolisin faydaları nelerdir?
Propolis tarihte ilk kez Yunanlılar tarafından keşfedilerek doğal antibiyotik olarak kullanılmıştır. Propolisin en önemli yanı antimikrobiyal, antibakteriyel, antioksidan, antienflamatuar, antiülser gibi özelliklere sahip olmasıdır. Bu yönleriyle çok eski yıllardan beri geleneksel tıpta tedavi amacıyla kullanılmıştır. Öyle ki bakteri ve mikrop oluşumunu önleyerek organizmanın daha uzun süre dayanmasını sağladığı için Antik Mısır mumyalarında bile propolis kullanılırdı. Günümüzde propolisin kullanım alanları başta ilaç, kozmetik, gıda sanayi ve apiterapi alanları olmak üzere oldukça geniştir. Özellikle Anadolu’da üretilen yerli propolislerin yara iyileştirici ve hücre yenileyici özeliğinin olduğu son yıllarda kanıtlanmıştır. Propolisin en geniş kullanımı dermatolojik ve dermokozmetik alanındadır. Bunun nedeni propolisin hücre yenileme ve onarma özelliğidir. Propolis büyük oranda, cildi besleyici ve temizleyici ürünlerin yapımında kullanılır. Özellikle kozmetik sektöründe krem, şampuan, diş macunu, sabun, burun spreyi, yüz maskesi gibi ürünlerde propolis kullanılmaktadır.
Bağışıklık sistemini güçlendirdiği için propolis günlük besinlerimize takviye edici olarak kullanılmaktadır. İnsan derisi üzerindeki etkisi keşfedildiği için ülser, egzama, yanık gibi cilt üzerindeki hasarlarda propolisten yararlanılır. Propolis ayrıca diş sağlığı açısından da faydalıdır. Propolisin bronşlar, astım ve solum yolları iltihapları açısında iyileştirici etkileri olduğu tespit edilmiştir. Propolisin herpes gibi bazı uçuk türlerine karşı etkili olduğu gözlemlenmiştir. Propolis özellikle çocuklarda soğuk algınlı ve gribal enfeksiyonlar açısında koruyucu önlem olarak kullanılmaktadır.
Propolisi kimler kullanabilir?
Propolis Damla hem çocuklar hem yetişkinler tarafından, kullanılabilir. Çocuklar için günde 10 damla, yetişkinler için günde 20 damla kullanılması uygundur. 4 yaşından sonra tüm çocuklar ve yetişkinler için günde 20 damla kullanabilirler.
Propolis nasıl kullanılır?
Propolis Damla’yı su, meyve suyu, süt gibi içeceklere damlatarak içebilirsiniz. Ayrıca bal, pekmez gibi gıdalara karıştırarak da tüketebilirsiniz. Propolisin tadı biraz acı olduğu için bu şekilde tatlandırılarak kullanım kolaylığı sağlayabilirsiniz. Özellikle çocuklar için balla karıştırmak kullanım kolaylığı sağlayacaktır. Bunlar dışında doğrudan ağzınıza da damlatabilirsiniz. Özellikle boğaz ağrısı hissettiğiniz zaman doğrudan boğazınıza damlatmak oldukça etkili olacaktır.
Alkol bazlı propolis mi su bazlı propolis mi kullanmalıyız?
Propolis en iyi çözen alkoldür. Bu nedenle tüm dünyada %70 alkol bazlı propolis çözeltileri tercih edilir. Su bazlı propolisler alkolsüzdür fakat etken madde açısından alkol bazlı propolisler kadar zengin değildir.
Propolis kaç yaşından itibaren kullanılabilir?
Çocuğunuz için ilk kez kullanacaksanız 1 damla, 3 damla, 5 damla şeklinde yavaş yavaş arttırmanız önerilir. Böylece herhangi bir alerjisi olup olmadığını gözlemlemiş olursunuz. Tüm ek gıdalarda olduğu gibi propoliste de gözlem yaparak ilerlenmelidir. 1 yaş üstü çocuklar kullanıma başlayabilir. Anne hala emziriyorsa kendisi kullanarak süt yoluyla çocuğun da faydalanmasını sağlaması uygun olur. 4 yaşından büyük çocuklar yetişkinler gibi, günde 20 damlaya kadar kullanabilir.
Propolisi kimler kullanamaz?
Propolis arı ürünlerine alerjisi veya hassasiyeti olan kişilerde alerjik etki gösterebilir. Arı ürünlerine karşı duyarlıysanız mutlaka doktorunuza danışarak ilerleyin.