Zegerek (Zeyrek) Nedir? Keten Tohumu Ezmesi ile Aynı mı? Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?
10-02-2025
16:25
Tarihsel kaynaklarda geçen zegerek veya zeyrek, Osmanlı döneminde Erzurum ve çevresinde yetiştirilen bir bitki olarak bilinir. 16. yüzyıla ait Osmanlı tahrir defterlerinde bu bitkinin ekimi ve vergilendirilmesi hakkında bilgiler bulunmaktadır. Keten ile ilişkilendirilen bu bitkinin, özellikle bezirhanelerde işlenen bir ürün olduğu belirtilir. Bezirhaneler, keten tohumu yağı (bezir yağı) üretimi için kullanılan atölyelerdir. Bu da zeyreğin keten (Linum usitatissimum) benzeri lifli bir bitki olabileceğini düşündürmektedir.
Zeyrek Keten Tohumu Ezmesi ile Aynı mı?
Tarihsel kayıtlar göz önüne alındığında, zeyrek ile keten tohumu aynı bitkiye işaret ediyor. Günümüzde keten tohumu elde edilen ezmeler ve yağlar, Osmanlı dönemindeki kullanımına benzer özellikler göstermektedir. Ancak, "zeyrek" terimi günümüzde yaygın olarak kullanılmadığı için yöresel ağızda kalmıştır.Keten tohumu ezmesi, keten tohumlarının öğütülmesi veya ezilmesiyle elde edilen besleyici bir üründür. İçeriğinde yüksek miktarda lif, omega-3 yağ asitleri, protein ve antioksidanlar bulunur. Tarih boyunca hem besin hem de tıbbi amaçlarla kullanılmıştır.
Zeyrek (Keten) Nasıl Kullanılır?
1. Keten Tohumu Ezmesi Olarak
Zeyrek (Keten Tohumu) Faydaları:
✅ Bağışıklık sistemini güçlendirir – Yüksek antioksidan ve omega-3 içeriği sayesinde bağışıklığı destekler.
✅ İltihaplanmayı azaltır – Kronik hastalıklarla savaşmaya yardımcı olabilir.
✅ Kalp ve damar sağlığını korur – Kolesterolü dengeleyerek ve atardamarlardaki plak oluşumunu azaltarak kalp krizi riskini düşürebilir.
✅ Sindirim sistemine iyi gelir – Lif bakımından zengin olduğu için bağırsak hareketlerini düzenler ve kabızlığı önler.
✅ Kan şekeri ve insülin duyarlılığını dengeler – Diyabet riskini azaltabilir.
✅ Kemik sağlığını destekler – Kalsiyum, magnezyum ve fosfor içeriği kemik yoğunluğunu artırabilir.
✅ Kilo vermeye yardımcı olur – Lif içeriği sayesinde uzun süre tok tutar.
✅ Bilişsel sağlığı destekler – Beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir ve ruh halini dengeleyebilir.
Sonuç:Zegerek (zeyrek), Osmanlı kayıtlarında geçen ve keten bitkisi ile ilişkilendirilen bir tarım ürünü olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzde doğrudan kullanılan bir terim olmasa da, yöresel olarak kullanılmaya devam ediyor. Keten tohumu ezmesi, lif, omega-3 ve antioksidanlar açısından zengin olup, birçok sağlık faydası sunuyor. Düzenli tüketildiğinde bağışıklık sistemini güçlendirir, sindirimi destekler, kalp sağlığını korur ve genel sağlığa katkı sağlar.Doğal ve besleyici bir süper gıda olan keten tohumu, tarih boyunca olduğu gibi günümüzde de sağlıklı yaşamın önemli bir parçası olmaya devam ediyor.
Zeyrek Keten Tohumu Ezmesi ile Aynı mı?
Tarihsel kayıtlar göz önüne alındığında, zeyrek ile keten tohumu aynı bitkiye işaret ediyor. Günümüzde keten tohumu elde edilen ezmeler ve yağlar, Osmanlı dönemindeki kullanımına benzer özellikler göstermektedir. Ancak, "zeyrek" terimi günümüzde yaygın olarak kullanılmadığı için yöresel ağızda kalmıştır.Keten tohumu ezmesi, keten tohumlarının öğütülmesi veya ezilmesiyle elde edilen besleyici bir üründür. İçeriğinde yüksek miktarda lif, omega-3 yağ asitleri, protein ve antioksidanlar bulunur. Tarih boyunca hem besin hem de tıbbi amaçlarla kullanılmıştır.
Zeyrek (Keten) Nasıl Kullanılır?
1. Keten Tohumu Ezmesi Olarak
- Keten tohumu, öğütülerek veya ezilerek yoğurt, smoothie ve salatalara eklenebilir.
- Tahıl gevrekleri, çorbalar ve ekmeklere karıştırılabilir.
- Suyla veya sütle karıştırılarak doğal bir macun haline getirilebilir.
- Geleneksel olarak bezir yağı, keten tohumundan elde edilerek tıbbi ve endüstriyel amaçlarla kullanılmıştır.
- Bu yağ, özellikle cilt sağlığını destekleyici özellikleri nedeniyle geçmişte merhem olarak da kullanılmıştır.
- Vegan beslenmede yumurta yerine bağlayıcı olarak keten tohumu ezmesi kullanılabilir. 1 yemek kaşığı öğütülmüş keten tohumu, 3 yemek kaşığı suyla karıştırılıp 10 dakika bekletildiğinde jel kıvamına gelir ve hamur işlerinde kullanılabilir.
Zeyrek (Keten Tohumu) Faydaları:
✅ Bağışıklık sistemini güçlendirir – Yüksek antioksidan ve omega-3 içeriği sayesinde bağışıklığı destekler.
✅ İltihaplanmayı azaltır – Kronik hastalıklarla savaşmaya yardımcı olabilir.
✅ Kalp ve damar sağlığını korur – Kolesterolü dengeleyerek ve atardamarlardaki plak oluşumunu azaltarak kalp krizi riskini düşürebilir.
✅ Sindirim sistemine iyi gelir – Lif bakımından zengin olduğu için bağırsak hareketlerini düzenler ve kabızlığı önler.
✅ Kan şekeri ve insülin duyarlılığını dengeler – Diyabet riskini azaltabilir.
✅ Kemik sağlığını destekler – Kalsiyum, magnezyum ve fosfor içeriği kemik yoğunluğunu artırabilir.
✅ Kilo vermeye yardımcı olur – Lif içeriği sayesinde uzun süre tok tutar.
✅ Bilişsel sağlığı destekler – Beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir ve ruh halini dengeleyebilir.
Sonuç:Zegerek (zeyrek), Osmanlı kayıtlarında geçen ve keten bitkisi ile ilişkilendirilen bir tarım ürünü olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzde doğrudan kullanılan bir terim olmasa da, yöresel olarak kullanılmaya devam ediyor. Keten tohumu ezmesi, lif, omega-3 ve antioksidanlar açısından zengin olup, birçok sağlık faydası sunuyor. Düzenli tüketildiğinde bağışıklık sistemini güçlendirir, sindirimi destekler, kalp sağlığını korur ve genel sağlığa katkı sağlar.Doğal ve besleyici bir süper gıda olan keten tohumu, tarih boyunca olduğu gibi günümüzde de sağlıklı yaşamın önemli bir parçası olmaya devam ediyor.